Λεξικό

Είναι ο Orisha που επιβλέπει όλες τις ασθένειες κι επιδημίες. Τα χρώματα που συνδέονται με τον Babalu Aye είναι το καφέ, το μαύρο και το μοβ ενώ ο αριθμός που τον συνδέει είναι το 17. Είναι εκπαιδευμένος στην ταπεινότητα και την ευθύνη και δείχνει συμπόνια σε αυτούς που του είναι πιστοί.

Ρυθμός και χορός από τη Δομινικανή Δημοκρατία. Η λέξη Bachata σημαίνει αυλή η χοροεσπερίδα της αυλής, επειδή στην αρχή, σε μικρές γιορτές, παιζόταν μόνο με κιθάρα. Προήλθε από το Μπολερό. Στην αρχή παιζόταν ως μουσική των κατώτερων κοινωνικών τάξεων της χώρας. Τα τελευταία χρόνια (από το 90 και μετά) η μουσική αυτή έγινε πιο προσιτή για το ευρύ κοινό και γνώρισε μία νέα άνθηση. Στη διάδοση της Bachata στη Δομινικανή Δημοκρατία μεγάλη συμβολή είχε ένας ραδιοσταθμός, που χωρίς αυτόν δεν θα είχε βγει ποτέ από την περιορισμένη κοινωνικά θέση της. Σταθμός στη διάδοση του συγκεκριμένου ρυθμού αποτέλεσε το λεύκωμα - CD του Juan Luis Guierra " Bachata Rosa 1"

Τα ντραμς πρωτοεμφανίστηκαν το 1880 και επειδή τότε οι μπάντες είχαν αρχίσει να παίζουν και σε κλειστούς χώρους απασχολούσαν κυρίως ένα μουσικό που κατάφερνε να συνδυάζει παίζοντας όλα τα κρουστά της μπάντας (ταμπούρο, κάσα, πιάτα).Έτσι σπουδαίο ρόλο εκτός από τα χέρια έπαιζαν και τα πεντάλ. Αναφέρεται, μάλιστα, πως υπήρχε ένα είδος όπου το πόδι μπορούσε να χτυπάει ταυτόχρονα την κάσα και ένα πιάτο. Από το 1850 και μετά κατασκευάστηκαν διάφοροι τύποι πεντάλ αλλά μόνο από το 1909 και μετά βρέθηκε το ανεξάρτητο πεντάλ. Όλα αυτά όμως είχαν επιτυχία έως την εποχή που εμφανίστηκε η ροκ μουσική. Με την παρουσία της άλλαξαν τα πάντα στην κατασκευή αυτών των οργάνων. Τα δυνατά και έξαλλα χτυπήματα των «ροκ ντράμερ» δεν ήταν δυνατό να γίνονται στα δέρματα που χρησιμοποιούνταν έως τότε. 'Αλλαξαν με πλαστικό υλικό που άντεχε περισσότερο όπως και τα μεταλλικά εξαρτήματα και οι βάσεις - τα πεντάλ και τα στεφάνια - ενισχύθηκαν. Πολλοί εκτελεστές χρησιμοποιούν μεγάλα σετ με κάσες και μεγάλο αριθμό του και πατινιών, στη ροκ μουσική, ενώ στη τζαζ οι περισσότεροι προτιμούν τα απαραίτητα, δηλαδή τάμπουρο, κάσα, χάι χατ, δύο πιατίνια και δύο τομ. Στο στούντιο ηχογράφησης χρησιμοποιούνται περισσότερο τα ηλεκτρονικά ντραμς. Οι ήχοι που παράγονται σήμερα είναι πολύ καλοί με εξαίρεση αυτούς που βγάζουν τα πιατίνια οι οποίοι παρουσιάζουν, ακόμα και με τους πιο καλούς δειγματολήπτες, δυσκολία στην αναπαραγωγή τους.

Ο χορός Μπολερό χαρακτηρίζει έναν παραδοσιακό ισπανικό χορό, που εμφανίστηκε του 1780 και εξακολουθεί να χορεύεται ως σήμερα, με έναν ιδιαίτερο τρόπο στην Καστίγια και την Ανδαλουσία. Δηλαδή, χορευόταν στα διαλείμματα θεατρικών παραστάσεων. Αγαπήθηκε απ’ όλες τις κοινωνικές τάξεις εκείνης της εποχής. Ογδόντα χρόνια μετά τη γέννησή του πέρασε στην Κούβα όπου δεν παρέμεινε στην αρχική του μορφή, αλλά αναμείχθηκε με την Habanera και τις Αφροκουβανικές μουσικές μορφές, όπως το Gonga, το Danzon και το Cortadantza και εξελίχθηκε σε ένα ιδιαίτερο είδος τραγουδιού: Bolero Cubano σε ρυθμό 2/4 ή 2/2 διαφοροποιείται από τον αρχικό ρυθμό των ? του ηπειρωτικού - ευρωπαϊκό Μπολερό και γίνεται έτσι πιο αργός. Οι ισπανικές καστανιέτες αντικαταστάθηκαν από αφροκουβανικά κρουστά, όπως τα Bongos(Μπόγκος), τα Congas(Κόνγκας) και τις Claves(Κλάβες). Από την Κούβα πέρασε στην κεντρική Αμερική, όπου αναπτύχθηκαν οι μικτές μορφές, όπως το Bolero Son (Μπολερό Σον), και αγαπήθηκε ιδιαίτερα στο Μεξικό, όπου είναι γνωστό ως Bolero Romantica (Μπολερό ρομάντικο).

Ο ρυθμός και χορός από το Πουέρτο Ρίκο. Όρος μπόμπα αναφέρεται συχνά σε στίχους πολλών τραγουδιών Salsa, όπου έχουν σχέση με τη γυναίκα: "esa mujer es una bomba", αυτή η γυναίκα είναι μία βόμβα του Oscar de Leon (Όσκαρ ντε Λεόν).

Δύο μικρά ενωμένα κρουστά όργανα, τα οποία τοποθετούνται ανάμεσα στα γόνατα και παίζονται με τα χέρια. Παίζονται κυρίως στο solo. Ο campaneros μουσικός που παίζει την campana, είναι επίσης υπεύθυνος και για το παίξιμο των bongos.

Πρόκειται για μίξη από Soul και Latin και είναι ένας από τους προγόνους της Salsa. Σήμερα παίζεται από τους : Sonora Carusseles, Fruco y Sy Tesos κ.τ.λ.

Η καμπάσα προέρχεται από την δυτική Αφρική-μια ήπειρο που αποτελεί πλούσια πηγή κρουστών οργάνων κάθε είδους και μεγέθους. Αυτό το διάσημο όργανο είναι βασικά ένα κρόταλο-με μια διαφορά όμως: ο μηχανισμός που παράγει τον ήχο βρίσκεται στο εξωτερικό μέρος του οργάνου. Στην κατασκευή της παραδοσιακής καμπάσα, μια κατάλληλη κολοκύθα-συνήθως σε σχήμα ωοειδές ή αχλαδιού-επιλέγεται και ξηραίνεται. Το μέγεθος και το σχήμα της θα πρέπει να διευκολύνει το κράτημα της και η επιφάνειά της να είναι τραχιά, ώστε να συμβάλλει στον ήχο του κρουστού οργάνου. Για την κατασκευή των κροτάλων, μια σειρά από μεγάλους σπόρους (ή χάντρες) δένονται σ’ ένα κορδόνι, το οποίο πλέκεται ώστε να σχηματίσει ένα δίχτυ που προσαρμόζεται σφιχτά πάνω στο όργανο. Η καμπάσα μεταφέρθηκε όπως τόσα αφρικανικά όργανα, στην Νότια Αμερική κι έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής στη Βραζιλία με το όνομα afuche (αφούτσε). Εκεί συσχετίστηκε με την χορευτική μουσική, υποστηρίζοντας το ρυθμό της σάμπα. Καθώς το όργανο απόκτησε μια ουσιαστική θέση στη λατινοαμερικάνικη ορχήστρα, κατασκευαστές οργάνων από τις ΗΠΑ δημιούργησαν την πιο ανθεκτική μεταλλική αφούτσε-καμπάσα (περισσότερο γνωστή απλά ως καμπάσα), που χρησιμοποιείται συχνότερα στις μέρες μας. Πώς λειτουργεί η καμπάσα; Η καμπάσα κρατιέται στο δεξί χέρι, ενώ το αριστερό αναπαύεται πάνω στα μεταλλικά κρόταλα πιέζοντας τα προς την ανάγλυφη μεταλλική επιφάνεια του κυλίνδρου. Η περιστροφική κίνηση του δεξιού χεριού προς τις εναλλασσόμενες κατευθύνσεις έχει ως αποτέλεσμα την πρόσκρουση του κυλίνδρου στα κρόταλα. Το αριστερό χέρι διαφοροποιεί την πίεση που ασκείται στα κρόταλα, παράγοντας τους ρυθμικούς τονισμούς που αποτελούν την κύρια συμβολή του οργάνου στη μουσική. Τα ρολαρίσματα επιτυγχάνονται με τίναγμα του οργάνου. Το αριστερό χέρι και πάλι σε στενή επαφή με τα κρόταλα, διακόπτει το ρολάρισμα. Ένα πιο ελεύθερο ρολάρισμα είναι εφικτό με μια δυνατή περιστροφή του κυλίνδρου, επιτρέποντας ταυτόχρονα στα κρόταλα να κινούνται χαλαρά γύρω του.

Μουσικό όργανο της Salsa. Αλλιώς λέγεται κουδούνα. Ο ρυθμός της, στο πρώτο άκουσμα, ακούγεται εύκολος, στην πρακτική όμως είναι πολύπλοκος. Χαρακτηριστικό του είναι το δυνατό χτύπημα της Κουδούνας στο ένα. Σε αυτόν προσανατολίζονται οι αρχάριοι χορευτές.

Αλλιώς Salsa Cubana. Eίναι ο άμεσος πρόγονος του παγκοσμίως επονομαζόμενου χoρού Salsa. Προήλθε από την ένωση του Son και του Rock’ n ‘ Roll στη δεκαετία του ’40 και ’50.Οι ρυθμοί του Mambo, Cha cha cha και του Son ήταν η ειδικότητα των Κουβανών χορευτών. Το Son, που τότε χορευόταν σε Casino, αλλάζει προοδευτικά . Στο Casino χόρευαν, επί το πλείστων, οι λευκοί, η οποίοι ακολουθούσαν κυρίως τη μελωδία και γι’ αυτό χόρευαν στο ένα. (on one) . To Jazz, το Foxtrot και το Rock’ n ‘ Roll επηρέασαν το Son στο Casino, με αποτέλεσμα να περάσουν οι γνωστές στροφές του Rock’ n ‘ Roll στο Son και έτσι ονομάστηκε αυτή η μορφή, Son Casino. Το Casino χορεύεται αποκλειστικά από ζευγάρια, με απόλυτη αρμονία των άνω και κάτω άκρων. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο άντρας οδηγεί και η γυναίκα αφήνεται να οδηγηθεί. Εμπλουτισμός στο Casino γίνεται με αυτοσχεδιασμούς του χορευτή (Contra Tiempos) και στοιχεία άλλων ρυθμών, όπως Son, Danzon και Cha cha cha.

Μουσικό είδος και χορός που προέρχεται από το Mambo και Danzon. Εμπνευστής του Enrique Jorrin που έδωσε αυτήν την ονομασία στο χoρό από το χαρακτηριστικό ήχο του βήματος. Χορεύεται επιτόπου με ζωηρές κινήσεις των γοφών και με ήρεμες κινήσεις στο πάνω μέρος του σώματος. Το βασικό βήμα εντυπωσιάζει ως δυναμικό και εκρηκτικό μέσω του γρήγορου ρυθμού του σταυρωτού βήματος και του έντονου τονισμού του. Κόφτες και γρήγορες κινήσεις των ποδιών παίζουν σημαντικό ρόλο.

Mουσικό είδος πρόγονος του Son.

O Chango είναι ο βασιλιάς της θρησκείας Γιουρούμπα κι ένα από το πιο δημοφιλή Orisha. Είναι ένας πολεμιστής Orisha (θεός) της δικαιοσύνης, του χορού, της χαράς στη ζωή, της μουσικής, της νοημοσύνης και του πλούτου. Είναι αρρενωπός, με δύναμη και κατέχει την αστραπή, την φωτιά και τις βροντές. Συμβολίζει τον ανδρισμό, την ομορφιά και το πάθος. Τα αντικείμενα δύναμης του Chango είναι το δικέφαλο τσεκούρι, ένα κύπελλο κι ένα ξίφος. Φοράει κόκκινο πουκάμισο, λευκό παντελόνι κι ένα στέμμα. Οι χορευτικές κινήσεις του Chango είναι συνήθως πολεμικές κι ερωτικές. Ως πολεμιστής κάνει απειλητικές κινήσεις με το τσεκούρι κι ως εραστής προσπαθεί να δείξει τα προσόντα του περνώντας κάθε φορά τα χέρια από την ηβική περιοχή. Γενικά έχει ψηλά άλματα κι εντυπωσιακές κινήσεις. Η θεότητα Chango λατρεύεται στην παραδοσιακή Rumba και στην κουβανέζικη Salsa.

Συγκεκριμένο σχήμα ορχήστρας με δύο ή περισσότερα βιολιά, φλάουτο και τις περισσότερες φορές με συνοδεία χορωδίας.

Βασικός ρυθμός της Salsa. Aποτελείται από πέντε χτυπήματα, ανάλογα με το είδος της μουσικής. Τα διαχωρίζουμε σε 3-2 Clave (Salsa) ή σε 2-3 Clave (Son,Rumba,Mambo).Το ρυθμό Clave το χτυπάμε με το μουσικό όργανο Claves ή με τις Timpales.

Μουσικό όργανο με το οποίο χτυπάμε το ρυθμό Clave. Αποτελείται από δύο συμπαγής κυλίνδρους από ξύλο.

Το σημαντικότερο κρoυστό όργανο στην Salsa. Το συναντάμε με το όνομα Tumbadora. Τα ρυθμικά σχήματα του Tumbao και του Caballo ερμηνεύονται με το Conga.

Έγχορδο μουσικό όργανο από το Πουέρτο Ρίκο.

Μουσικό είδος και χορός. Χορεύεται από τα τέλη του 19ου αιώνα. Από το Danzon θα εξελιχθεί σε αυτόνομο μουσικό είδος το Nuevo Ritmo, όπου αργότερα θα ονομαστεί Mambo.

Ορχηστρικό κυρίως κομμάτι με πολλούς αυτοσχεδιασμούς και πολλές αναφορές στη Jazz.

Elegua είναι ο «ιδιοκτήτης» των δρόμων και των προορισμών. Αυτό που ανοίγει και κλείνει την ευτυχία ή δυστυχία των ανθρώπων. Επίσης, είναι ο κύριος ερμηνευτής μεταξύ ανθρώπων και των Orishas. Ο αριθμός είναι το 3 και τα χρώματά του το κόκκινο και το μαύρο. Ο Elegua φοράει παλτό, παντελόνι κι ένα κόκκινο καπέλο. Μερικές φορές αντί να συνδυάζει χρησιμοποιεί κυρίως κόκκινες και μαύρες ρίγες. Ολόκληρη η στολή, ειδικά το καπέλο, είναι διακοσμημένο με χάντρες και κοχύλια. Χαρακτηριστικό στο χορό Elegua είναι τα άλματα κι οι ανατροπές. Ένα χαρακτηριστικό βήμα του είναι να σταθεί στο ένα πόδι γυρίζοντας γρήγορα και κάποιες από τις κινήσεις του μπορεί να είναι πολύ ερωτικές.

Ονομα δισκογραφικής εταιρείας. Ιδρύθηκε το 1964 από τον Jerry Messuci και Johny Pachero και έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην επικράτηση του όρου Salsa. Σε αυτήν την εταιρεία χρωστάμε μεγάλες δισκογραφικές επιτυχίες πολλών κλασικών καλλιτεχνών, όπως του Ruben Blandes από τον Παναμά.

Το φλάουτο αν και τώρα πια είναι κατασκευασμένο από μέταλλο θεωρείται πάντα μέλος της οικογένειας των «ξύλινων» πνευστών και μάλιστα από τα πιο βασικά της. Ανήκει σε μια πανάρχαια οικογένεια μουσικών οργάνων, της οποίας ένας από τους κυριότερους πρώτους εκπροσώπους - ο αυλός απαντάται στους αρχαίους Έλληνες, στους Εβραίους, στους Αιγυπτίους κι αργότερα στους Ρωμαίους. Με τα χρόνια, ο αυλός εξελίσσεται στο φλάουτο με ράμφος, που παίζεται από το μουσικό σε ευθεία θέση, σε αντίθεση με το σημερινό φλάουτο, το οποίο παίζεται σε πλάγια. Το φλάουτο γνωρίζει ιδιαίτερη άνθηση κατά τον Μεσαίωνα, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί με την ίδια ευκολία από ερασιτέχνες και επαγγελματίες μουσικούς.. Το φλάουτο, με τον καθαρό, γλυκύτατο ήχο του είναι βασικότατο όργανο της συμφωνικής ορχήστρας, καθώς είναι πολύ ευέλικτο και πολύ εύκολα μπορεί να παίξει γρήγορες νότες, αρπίσματα, τριλλισμούς, κλπ. Στην ίδια οικογένεια μ’ αυτό ανήκει το μικρό φλάουτο, (piccolo), με μικρότερες διαστάσεις που αποδίδει τους οξύτερους ήχους ανάμεσα σ’ όλα τα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας.

Ένα από τα τρία είδη της κουβανικής Rumba, ανάμνηση της αρχικής αφροκουβανέζικης μουσικής.

Είδος τραγουδιού που προέρχεται από το Son Cubano

Κρουστό μουσικό όργανο, κατασκευασμένο από ξύλο. Παίζεται με μία λεπτή στέκα, η οποία τρίβεται πάνω στις παράλληλες εγκοπές που είναι σμιλευμένες στο όργανο κι έτσι παράγεται ένας κροταλικός ήχος.

Το γουίρο είναι απλά γνωστό ως «ξύστρα». Η τριβή ενός αντικειμένου είναι μια από τις απλούστερες μορφές παραγωγής μουσικής. Από την πρωτόγονη εποχή μια ποικιλία διαφορετικών αντικειμένων χρησιμοποιήθηκε γι’ αυτό το σκοπό, συμπαγή αντικείμενα, όπως ξύλα, κόκαλα και πέτρες αλλά και κοίλα αντικείμενα, όπως κολοκύθες, όστρακα, κελύφη χελώνας και κεραμικά δοχεία. Οι κολοκύθες προτιμούνταν πάντοτε περισσότερο, καθώς οι περισσότερες διαθέτουν φυσικά «χερούλια». Μια από τις αρχαιότερες ξύστρες είναι το κινέζικο γιου. Το όργανο αυτό έχει το σχήμα ενός τίγρη που ετοιμάζεται να επιτεθεί και διαθέτει εγχάρακτες εγκοπές στις πλευρές του. Ο «τίγρης» είναι ένα μουσικό όργανο που παίζεται στην Κίνα περισσότερο από 3000 χρόνια. Στη Βορειοανατολική Ισπανία, μια μεταλλική ξύστρα σε σχήμα ψαριού διαθέτει ανιούσες κλίμακες που ερμηνεύονται με τη βοήθεια μεταλλικής ράβδου. Ενώ στο νκούμπι από την Αγγόλα έχει αποδοθεί το σχήμα μιας αντιλόπης. Το γουίρο έχει μήκος 30 εκατοστών περίπου και προέρχεται από την Αφρική, απ’ όπου ταξίδεψε στη Νότια Αμερική. Εκεί αποτέλεσε μέρος της λατινοαμερικάνικης ορχήστρας. Στην Ευρώπη το όργανο τώρα πλέον κατασκευάζεται συχνότερα από ξύλο παρά από κολοκύθα. Το γουίρο έγινε δημοφιλές στα σχολεία λόγω του ελκυστικού ήχου του αλλά και γιατί είναι εύκολο στην ερμηνεία του. Ο Ρώσος συνθέτης Ίγκορ Στραβίνσκι συμπεριέλαβε το γουίρο στην Ιεροτελεστία της Άνοιξης. Πώς λειτουργεί το γουίρο: Ο ερμηνευτής κρατά με το ένα χέρι τα γουίρο, είτε από κάποια ανοίγματα στη βάση του οργάνου, οπότε τρίβει με το άλλο χέρι την επιφάνεια του με κάποιο ραβδί, είτε από το «χερούλι» του, με το ελεύθερο μυτερό άκρο του να στρέφεται προς τα έξω στον αέρα. Τον ήχο του γουίρο ενισχύει ο κενός χώρος στο εσωτερικό του οργάνου, καθώς και το λεπτό περίβλημα του. Το ξύσιμο των εγκοπών στην επιφάνεια του γουίρο ενεργοποιεί τον αέρα στο εσωτερικό του, προκαλώντας τη δόνησή του. Οπές στο κάτω μέρος του οργάνου επιτρέπουν στον παλλόμενο αέρα να διοχετευτεί προς τα έξω.

Το κοντραμπάσο, το πιο ογκώδες έγχορδο. Από τα μέσα του 16ου αιώνα, ασχολούνται μαζί του οι Ιταλοί κατασκευαστές δίνοντας του το όνομα που έχει και σήμερα, μειώνοντας ταυτόχρονα σε τέσσερις τις χορδές του, που είναι κουρδισμένες στις νότες Mi - La - Re - Sol. Το δοξάρι του είναι ακόμα πιο μικρό κι από του βιολοντσέλου κι από τον 18ο αιώνα αποτελεί αναπόσπαστο μέλος των συμφωνικών ορχηστρών, «στηρίζοντας» με τον ηχητικό του όγκο τον ρυθμό. Τον ίδιο ρόλο, αλλά συνηθέστατα σαν νυκτό όργανο (pizzicato) έχει το κοντραμπάσο και στις ορχήστρες και τα σύνολα της τζαζ, όπου από τη δεκαετία του 1920 έχει αντικαταστήσει την τούμπα, δίνοντας μαζί με τα ντραμς τον ρυθμό. Ο μουσικός που παίζει κοντραμπάσο είτε στέκεται όρθιος (το ύψος του οργάνου φτάνει τα 1,95μ) είτε κάθεται σε μια πολύ ψηλή καρέκλα.

Μία τάση χoρού στο χώρο της Salsa. Δεν είναι τίποτα άλλο από το N.Y Style και χορεύεται στο ένα (on one) με πεσίματα και ακροβατικές φιγούρες, κατά κύριο λόγο με γρήγορη μουσική. Στην πίστα, λόγω έλλειψης χώρου το συναντάμε με πολύπλοκες στροφές και παιχνιδίσματα στο βασικό βήμα. Προτιμάται στις χορευτικές επιδείξεις.

Η λέξη ΜΑΜΒΟ , Κρεολικής προέλευσης, σημαίνει διάλογος με τους θεούς. Επίσης, στη μουσική, ΜΑΜΒΟ είναι ένα ορχηστρικό μέρος από πνευστά ενός κομματιού Salsa. Χορός και μουσική με περίτεχνο ρυθμό. Χορεύεται στο Δύο. Η μουσική τονίζεται στον δεύτερο και στον τέταρτο χρόνο. Εμφανίστηκε στην Κούβα τη δεκαετία του 30. Αργότερα δέχτηκε επιρροές από την τζαζ, κυρίως στη Νέα Υόρκη. Βασικότεροι εκπρόσωποι του είδους είναι: Perez Prado, Machito, Tito Rodriguez και φυσικά o Tito Puente.

Ένα ρυθμικό μουσικό όργανο από ξύλο ή συνθετικό, σε σχήμα αχλαδιού. Παίζονται πάντα δύο - δύο.

Η λέξη «μαρίμπα» προέρχεται από τη λέξη Μπαντού «ίμπα» που σημαίνει «τραγούδι». Η Μαρίμπα, ένα μεγάλο ορχηστρικό ξυλόφωνο με βαθύ στρογγυλό ήχο και έχει αφρικανική προέλευση. Εισήχθη στην Κεντρική και Νότια Αμερική το 17ο αιώνα, την εποχή που άρχισε το δουλεμπόριο. Στις αρχές του 20ου αιώνα έγινε δημοφιλής στις ΗΠΑ, όπου εξελίχθηκε στη μορφή που τη χρησιμοποιούν σήμερα οι ορχήστρες. Τα αφρικάνικά όργανα έχουν για αντηχεία μεγάλες κούφιες κολοκύθες. Στη σύγχρονη ορχηστική μαρίμπα όμως, αυτές έχουν αντικατασταθεί από ηχητικούς σωλήνες. Το όργανο της ορχήστρας έχει έκταση πάνω από 4 οκτάβες και διάταξη πληκτροφόρου οργάνου. Οι ράβδοι κατασκευάζονται από ροδόξυλο ή συνθετικό υλικό. Όλα τα πλήκτρα της σύγχρονης μαρίμπας βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο, για να διευκολύνουν ένα εκτελεστή, που παίζει μόνος του με δύο μπαγκέτες σε κάθε χέρι, να εκτελεί τετράφωνες συγχορδίες. Μερικά λατινοαμερικάνικα όργανα είναι αρκετά μεγάλα, ώστε τέσσερις ή και περισσότεροι εκτελεστές, μαριμπέρος, να παίζουν άνετα ταυτόχρονα. Τέτοια όργανα έχουν συχνά ενσωματωμένες στα αντηχεία τους παλλόμενες μεμβράνες που ενισχύουν τον ήχο και προσδίδουν μια χροιά βόμβου στις χαμηλότερες νότες. Στην Κούβα, το όργανο κατασκευάζεται επίσης και ως μεταλλόφωνο, με μεταλλικές ράβδους. Η μαρίμπα είναι σήμερα το εθνικό όργανο της Γουατεμάλας. Πώς λειτουργεί η μαρίμπα; Η κάθε ράβδος της μαρίμπα κουρδίζεται ξεχωριστά, αποκτώντας το δικό της ήχο, με το πλάνισμα του ξύλου από την κάτω πλευρά, ώστε να δημιουργηθεί μια αβαθής κοιλότητα. Κάθε ηχητικός σωλήνας κουρδίζεται στο ίδιο τονικό ύψος με τη ράβδο, της οποίας τον ήχο ενισχύει. Για τελειότερο ήχο, είναι σημαντικό ο εκτελεστής να χτυπά τη ράβδο στο κέντρο της, όπου οι παλμικές κινήσεις που δημιουργούνται έχουν το μέγιστο δυνατό πλάτος (το σημείο αυτό ονομάζεται «κοιλία» της κινήσεως). Παλμικές κινήσεις δεν δημιουργούνται στους δύο «δεσμούς» τα άκρα της ράβδου που εφάπτονται στα σημεία στήριξης.

Ρυθμός και χορός 2/4. Είναι ο πιο ευρέως διαδεδομένος χορός από τον Άγιο Δομήνικο. Εμφανίστηκε στις αρχές του 1930 στον Άγιο Δομήνικο, όπου ο δικτάτορας Rafael Trojillo, τον προωθεί στα πλαίσια της γενικότερης προσπάθειάς του να καλλιεργήσει μια εθνική ταυτότητα. Κάθε χτύπος του τονίζεται και χορεύεται με τον ίδιο τρόπο. Στη δεκαετία του ’70 και ’80 εισχώρησαν τα μουσικά όργανα μπάσο, πνευστά και πιάνο. Αρχικά το Merengue παιζόταν με conga, guiro και ακορντεόν. Στα βόρεια του νησιού συνεχίζεται η παράδοση και παίζεται, όπως στην αρχική του μορφή. Ακούει στο όνομα Merengue Tipico. Στα τραγούδια Merengue συναντάμε κυρίως κωμικά και ερωτικά θέματα.

Επαναλαμβανόμενη μουσική περίοδος ερμηνευμένη με πιάνο που συχνά αποκαλείται και Salsa πιάνο. Συχνά όμως ονομάζονται έτσι και ορχηστικές περίοδοι στην Salsa.Η αλλαγή του Montuno γίνεται με το πέρασμα των Bongos στην Campana.

Τάση χορού στην Salsa η οποία χορεύεται στην γραμμή και στο δυο (on two). Όταν χορεύεται στο 1 (on one) ονομάζεται cross body, χάρη στην κύρια cross body lead. Χαρακτηριστικό του χορού είναι ο διακριτικός ρόλος του καβαλιέρου που δίνει την δυνατότητα στην ντάμα να παρουσιαστεί όσο το δυνατόν πιο όμορφη. Στο N.Y.S. υπάρχει επίσης μια ιδιαιτερότητα του παιχνιδιού με τα πόδια (footworκs, open shines). Οι σημαντικότερες φιγούρες είναι οι Suzie Q, Fred Aster, La cucaracha κτλ.

Είναι ο δημιουργός των ανθρώπων, κατά την θρησκεία Yoruba, κι όλων αυτών που κατοικούν στον πλανήτη. Είναι κυβερνήτης όλων των τμημάτων του ανθρώπινου σώματος, ειδικά της κεφαλής και της σκέψης. Το χρώμα του είναι το λευκό και συμβολίζει την ειρήνη, την καθαριότητα, την υπερηφάνεια και τον θυμό. Είναι κάτοχος των λευκών μετάλλων και κυρίως του αργυρού. Οι χορευτικές του κινήσεις είναι απαλές έχοντας μια κλίση προς τα κάτω.

Είναι εκπρόσωπος της δικαιοσύνης και της ανθρωπιάς. Εργάζεται στενά με τον Oggun κι εκπροσωπεί την σταθερότητα της δικαιοσύνης. Συμβολίζεται απλά με το τόξο και τα βέλη του κι είναι εναντίον των επαναστατών της δικαιοσύνης και της ηθικής. Το χρώμα του είναι το βιολετί.

Είναι η θεότητα της αγάπης, της θηλυκότητας και κάτοικος των ποταμών. Αγαπά τις χαρές των αισθήσεων και όλα τα παιχνίδια της αγάπης. Η θεά αυτή υμνείται συχνά μαζί την θεότητα CHANGO, τόσο στην παραδοσιακή Rumba όσο και στην Salsa. Η Ochun, κόρη του Obatala και της Yemaya και σύζυγος του Chango (Shango), eκπροσωπεί την ένταση του συναισθήματος και της πνευματικότητας, του ανθρώπινου αισθησιασμού, τη λεπτότητα, την φινέτσα, την αγάπη και την θηλυκότητα. Είναι προστατευτική με τις εγκύους και δείχνει πάντα όμορφη, χαμογελαστή και χαρούμενη. Στη φύση συμβολίζεται από τα ποτάμια. Αντικείμενα δύναμής της είναι μία σειρά από κίτρινο σανταλόξυλο ή φτερά παγονιού που ανεμίζουν και τα 5 χρυσά βραχιόλια. Φοράει ένα κίτρινο φόρεμα που περιβάλλεται από μία ζώνη με ένα χαρταετό στο στομάχι και καμπάνες σε ορισμένα σημεία. Ο χορός της Ochun είναι πιο αισθησιακός, απαλός και προκλητικός. Γελά και κλονίζει το χέρι της βγάζοντας ήχο με τα βραχιόλια της προς τα πάνω και τονίζει την γοητεία της.

Oggun είναι ο Orishas που αντιπροσωπεύει την δύναμη και το εργατικό δυναμικό. Είναι η δύναμη που κρατά το κουτί του ανθρώπινου σώματος, το στήθος όπου βρίσκονται και ζωτικά όργανα. Κατέχει όλα τα μέταλλα και στην φύση συμβολίζεται από το σίδηρο και κοινώς ονομάζεται πολεμιστής. Τα χρώματά του είναι το πράσινο, το μωβ και το μαύρο. Ο Oggun είναι γνωστός για δύο χαρακτηριστικούς χορούς: τονο χορό του πολεμιστή, στον οποίο διασπά τον αέρα με το μαχαίρι του ρίχνοντας προς τα κάτω και τον μιμιτισμό ως σιδεράς σε σφυρηλάτηση.

Είναι θεότητα της κουβανικής Santeria (θρησκεία με αφρικανικές ρίζες).

Oya είναι η εποπτική φορέας των ανέμων και φύλακας του νεκροταφείου. Είναι ισχυρή πολεμίστρια κι ενσαρκώνει τις φυσικές δυνάμεις του ποταμού Νίγηρα που παλιά ονομαζόταν Oya, τις αστραπές και τις βροντές. Εκπροσωπεί την μετενσάρκωση των προγόνων και το αίσθημα λύπης στις γυναίκες. Η Oya έχει ένα συνδυασμό όλων των χρωμάτων εκτός από το μαύρο. Αντικείμενο δύναμης είναι ένα εργαλείο με χοντρές τρίχες σαν αλογοουρά που ονομάζεται iruke, κι εννιά βραχιόλια χαλκού. Ο χορός της είναι κινήσεις με τα χέρια προς τα πάνω τινάζοντας το iruke για να καθαρίσει τις κακές επιρροές του αέρα. Ο χορός της δείχνει άλλοτε ήρεμος όπως η ψυχολογία ενός ανθρώπου κι άλλοτε γρήγορος και συννεφιασμένος.

Μουσικός ρυθμός της δεκαετίας του '50, ο οποίος δεν χορεύεται. Ερμηνευόταν από το σχήμα του CHARANGA.

Η λέξη «Palo» εφαρμόστηκε για την Θρησκεία στην Δομινικανή Δημοκρατία, λόγω χρήσης της ξύλινης ράβδου κατά την προετοιμασία των ωμών, οι οποίες ονομάζονται «La Ngunga», «El Caldero» ή «La Prenda». Το Palo έχει τις ρίζες του στο Κονγκό, λεκάνη της κεντρικής Αφρικής απ’ όπου μεγάλο αριθμό των Αφρικανών σκλάβων έφεραν στην Κούβα, το Πουέρτο Ρίκο καθώς και στον Άγιο Δομίνικο. Κατά τα μέσα του 19ου αιώνα άρχισε να διαδίδεται στην Βενεζουέλα, τις Ηνωμένες Πολιτείες καθώς και σε πολλές άλλες περιοχές έξω από την ισπανόφωνη Καραϊβική.

Εφευρέτης του πιάνου είναι ο Ιταλός Μπαρτολομέο Κριστόφορι. Γεννήθηκε στην Πάδοβα το 1655. Καταγόταν από φτωχή οικογένεια και από μικρός έμαθε την τέχνη της κατασκευής μουσικών οργάνων. Ήταν πάρα πολύ καλός τεχνίτης και η φήμη του έφτασε ως την αυλή του Φερδινάνδου της Τοσκάνης. Ο άρχοντας τον κάλεσε στην αυλή του και εκεί ο Κριστόφορι κατόρθωσε με διάφορους συνδυασμούς και μηχανισμούς που πήρε από τους προγόνους του πιάνου, που ήταν το κλαβίχορδο και το κλαβεσέν, να κατασκευάσει το πρώτο πιάνο. Παρέμεινε άγνωστος ως εφευρέτης έως ότου μία εφημερίδα το 1876 αποκάλυψε την εφεύρεση του. Ο τίτλος του εφευρέτη τού δόθηκε μετά θάνατον. Το πιάνο έχει 88 πλήκτρα. Όταν χτυπάμε ένα πλήκτρο, ένα σύστημα μοχλών κινεί μία μικρή σφύρα ντυμένη με τσόχα και χτυπάει μία τεντωμένη μεταλλική χορδή. Με τα πεντάλ, που λέγονται ποδόπληκτρα, ο πιανίστας μπορεί να αυξομειώνει την ένταση του ήχου. Το πιάνο είναι έγχορδο όργανο με πλήκτρα.

H Raggamufin μουσική, εν συντομία Ragga, είναι ένα είδος της dancehall μουσικής η reggae, στο οποίο τα όργανα αποτελούνται κατά κύριο λόγο από την ηλεκτρονική μουσική, παρόμοια με το hip-hop. H Ragga προέρχεται από την Τζαμάικα κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1980, την ίδια στιγμή που η δημοτικότητα της ηλεκτρονικής χορευτικής μουσικής αυξήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο. Ένας από τους λόγους για την γρήγορη διάδοση της Ragga είναι ότι είναι γενικά ευκολότερη και λιγότερο δαπανηρή από την παραγωγή της Reggae, στην οποία απαιτούνται παραδοσιακά όργανα μουσικής. Η Ragga πρώτα εξελίχθηκε στην Τζαμάικα, αργότερα στην Ευρώπη, την Βόρεια Αμερική και την Αφρική κι αργότερα στην Ιαπωνία, την Ινδία και τον υπόλοιπο κόσμο.

Ρυθμός και χορός από το Puerto Rico.

Μικτή μουσική μορφή που αποτελείται από hip hop και παραδοσιακή μουσική από την Λατινική Αμερική. Ο ρυθμός και ο χορός είναι απλός με ισπανόφωνο στίχο, ιδιαίτερα διάσημος τα τελευταία χρόνια. Ένα διαπεραστικό bass-drum και ο ηλεκτρονικός υπολογιστής αρκούν για την σύνθεση της μουσικής.

Μουσική μορφή μόνο από κρουστά και στίχο, η οποία έχει τις ρίζες της τόσο στην Αφρική όσο και στην Ισπανία. (ο στίχος έχει την μορφή ερώτηση-απάντηση). Συναντάται με τρεις υπομορφές : Rumba Yambu, Guanganco Y Columbia, Ball a Room Dance.

Χορός salsa ο οποίος χορεύεται από 2 ή περισσότερα ζευγάρια σε κύκλο. (Rueda : ρόδα, ρουλέτα). Τα παραγγέλματα δίνονται από τον candador ή el Candande και οι φιγούρες εκτελούνται ταυτόχρονα από όλα τα ζευγάρια που παίρνουν μέρος στον κύκλο. Τα πιο γνωστά παραγγέλματα είναι: dile que no, enchufa, setenta κτλ. Το όνομα Rueda de Casino προέρχεται από τον τρόπο που χορεύανε στα επονομαζόμενα Casinos Deportivos της Κούβας στην εποχή του 50. Tώρα συνοδεύεται από την Timba.

Το σαξόφωνο είναι πνευστό χάλκινο μουσικό όργανο. Έχει στόμιο με γλωττίδα, κωνικό σωλήνα και μηχανισμό κλειδιών. Το πρώτο σαξόφωνο από ξύλο το κατασκεύασε ο ωρολογοποιός Ντεφοντενέλ στο Λιζιέ. Ο πραγματικός δημιουργός που έδωσε και το όνομά του στο όργανο, είναι ο Βέλγος Αδόλφος Σαξ. Υπάρχουν 7 είδη: σοπρανίνο, σοπράνο, άλτο, τενόρο, βαρύτονο, μπάσο και κόντρα μπάσο. Το σαξόφωνο άργησε να επιβληθεί στην κλασική ορχήστρα αν και το είχε χρησιμοποιήσει ο Μπιζέ στην Αρλεζιάνα, ο Μασνέ στο Βέρθερο κ.ά. Χρησιμοποιείται στη στρατιωτική μουσική και σε ορχήστρες τζαζ.

Μουσική και χορός 4/4. Βασικά της όργανα είναι οι claves και conga. Η μουσική salsa είναι ένα συνονθύλευμα πολλών συστατικών κουβανέζικης μουσικής κυρίως από το Son, Danzon και τη Rumba. Στην Salsa συναντάμε πολλά στοιχεία της μουσικής από την Καραϊβική, Βόρεια και Νότια Αμερική όπως της Bomba, Plena, Cumbia, Poro, Mambo, Jazz, Samba. Μετανάστες από την Κούβα, το Πόρτο Ρίκο και άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες συνέβαλαν στην εξέλιξη της salsa στην Νέα Υόρκη. Θεμελιώδης λίθος για το ρυθμό και το μουσικό σκελετό της salsa ήταν το Son.

Ο όρος αυτός χαρακτηρίζει με άλλο τρόπο την Salsa της δεκαετίας του ’70.

Είναι μια "σκληρή" μορφή της salsa σε αντίθεση με την salsa romantica. Η αρχική της μορφή εμφανίστηκε στην δεκαετία του 70. Ακόμη και οι στίχοι έχουν ένα αφηρημένο περιεχόμενο, παραδείγματος χάριν: "Mi rumba es candela". Παρόλο που στις δεκαετίες ’80 και ’90 έχασε τη δημοτικότητας της, τώρα έχει κερδίσει και πάλι το ενδιαφέρον του κοινού.

Εμφανίστηκε τη δεκαετία του ’80 για να επαναφέρει το χορευτικό κοινό που είχε ελαχιστοποιηθεί από τις γρήγορες ταχύτητες των Mambο, Salsa Dura, Descarga. Την ιδέα να διασκευαστούν και να επανέλθουν παλιά μελωδικά τραγούδια της Βolero σε ρυθμούς της Salsa είχε ο Toni Moneno, ιδιοκτήτης της δισκογραφικής εταιρίας MP. Το απόγειο της μουσικής Salsa Romantina ήταν στη δεκαετία του ’90.

Η σάνσα γνωστή ως πιάνο χεριού, καλίμπρα ή πιάνο καφίρ, προέρχεται κατά πάσα πιθανότητα από την Αφρική, όπου παραμένει έως σήμερα δημοφιλής. Το όργανο αυτό συναντάται από τη Νιγηρία στο Βορά, μέχρι τη Ζιμπάμπουε και τη Μοζαμβίκη στο Νότο. Αποτελείται από ένα ξύλινο πίνακα ή κουτί με οπές που λειτουργούν ως ηχείο, στις οποίες προσαρμόζονται λεπτές λωρίδες από καλάμι ή μέταλλο. Το άκρο της κάθε λωρίδας αφήνεται ελεύθερο για να δονείται. Σε περιοχές της κεντρικής Αφρικής, το όργανο προσαρμόζεται σ’ ένα ηχείο από κολοκύθα, το οποίο πιέζεται στο σώμα. Η σάνσα κρατιέται και με τα δύο χέρια, ενώ οι ελεύθερες άκρες των λωρίδων χτυπιούνται με τους αντίχειρες και τα δάχτυλα μαζί. Το όργανο αποδίδει ένα χαρακτηριστικό κουδουνιστό ήχο. Τα άκρα των λωρίδων κατανέμονται πάνω στον πίνακα κατά ημικυκλικό τρόπο, ώστε να διευκολύνουν τη φυσική ελλειπτική κίνηση των αντιχείρων. Μερικές φορές, οι άκρες κατανέμονται σε διάφορα επίπεδα, όπου η κάθε σειρά θυμίζει πλήκτρα ενός μικρού πιάνου. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, οι μακρύτερες λωρίδες (χαμηλόφωνες) βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο. Κάποιες σάνσα διαθέτουν «ειδικά εφέ». Σε μερικές περιπτώσεις κουδουνάκια από όστρακα ή μέταλλο προσαρμόζονται στο όργανο και σε κάποιες περιοχές. Οι λωρίδες κατασκευάζονται από σωλήνες ή καλάμια που γεμίζονται με αποξηραμένους σπόρους. Αυτά τα τεχνάσματα επιτρέπουν στον ερμηνευτή να προσθέσει τον ήχο του κροταλίσματος στην ερμηνεία του. Σε άλλα όργανα, η χρήση ενός λεπτού παπυροειδούς υλικού, το οποίο περιτυλίγει την κάθε λωρίδα, προσδίδει στο όργανο ένα χαρακτηριστικό βουητό. Η ακριβής ηλικία της σάνσα είναι άγνωστη, αν και οι Ευρωπαίοι τη χρησιμοποιούν από το 16ο αιώνα. Οι Αφρικανοί μετέφεραν το όργανο στο νέο κόσμο και στη Νότια Αμερική όπου χρησιμοποιείται έως και τις μέρες μας. Πώς λειτουργεί η σάνσα; οι μεταλλικές ή καλαμένιες λωρίδες της σάνσα -τα ελεύθερα άκρα των οποίων είναι λεπτότερα ώστε να ενισχύεται ο ήχος τους- περνούν πάνω από μια σιδερένια γέφυρα και κάτω από μια σιδερένια ράβδο που τις συγκρατεί. Το κούρντισμα επιτυγχάνεται με τρεις μεθόδους: προσαρμόζοντας το μήκος των λωρίδων, τραβώντας τες από τη γέφυρα για να χαμηλώσει η τονικότητα, ή σπρώχνοντας τες πέρα από τη ράβδο που τις συγκρατεί ώστε να αυξηθεί η τονικότητα. Οι λωρίδες κουρντίζονται με ακρίβεια με την προσθήκη κεριού ή καουτσούκ στο κάτω μέρος τους. Η σάνσα κουρντίζεται συνήθως σε μια σειρά από νότες που θυμίζουν κλίμακα.

Ύφος μουσικής που αναπτύσσεται στο τελευταίο μισό του 19ου αιώνα στις ανατολικές επαρχίες της Κούβας (Οriente) από τη σύνδεση ρυθμών τυμπάνων με τη μουσική κιθάρας του Ισπανού αγρότη. Πιθανώς είναι ο σημαντικότερος πρόδρομος της Salsa. «El Son es la esencia de la Salsa» είπε ο Isaac Delgado.

Σημαντική μουσική έννοια στη Salsa και το Μambo. Mια συγκοπή είναι η ρυθμική μετατόπιση του ισχυρού μέρους του μέτρου. Τονίζεται δηλαδή ένας χτύπος του μέτρου που κανονικά είναι ασθενής. (πχ στο μέτρο 4/4 τονίζεται ο δεύτερος χτύπος αντί του πρώτου που τονίζεται συνήθως)

Μόνο η γρήγορη salsa είναι η καλή salsa? Σίγουρα όχι. Η ταχύτητα ενός τραγουδιού δεν έχει να κάνει με την ποιότητα και την εκρηκτικότητα. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι χορευτές salsa δεν είναι αθλητές υψηλών επιδόσεων, η ταχύτητα των περισσότερων τραγουδιών Salsa κινείται μεταξύ 90 και 100 ΒΡΜ (κτύπος ανά λεπτό) και έτσι μπορούμε να χορεύουμε όλο το βράδυ δίχως να κουραστούμε.

Είναι η τρέχουσα κουβανική μορφή της Salsa. Aναπτύχθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Σε αντίθεση με την Salsa χρησιμοποιείται το δυτικό κρουστό (ντραμς- batteria), προκειμένου να αυξηθεί η ένταση του ρυθμού ακόμα περισσότερο. Κατά συνέπεια οι σκληροί ρυθμοί του Timba γίνονται πιο αποτελεσματικοί. Έχει επίσης ένθετα στοιχεία από τη Rap έως και την Reggaeton. Όταν εμφανίστηκε το Τimba, ήταν μια αντίδραση προς την Salsa Romantica.

Είναι το κρουστό της Salsa. Αποτελείται από δύο τύμπανα σε μια βάση και παίζεται με δυο μπακέτες (ράβδοι από ξύλο), με επιπλέον ακόμα μερικά όργανα ρυθμού π.χ. campana, πιατίνια, κύμβαλο κτλ.

Μουσικό είδος κιθάρας από την Κούβα. Παίζεται στο Son Cubano.

Το τρομπόνι έχει ένα σημαντικό ρεκόρ, ανάμεσα στα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας. Στα τελευταία 400 χρόνια της «ζωής» του, ως τις μέρες μας, δεν έχει υποστεί καμιά ουσιώδη αλλαγή. Το τρομπόνι αποτελείται από έναν αναδιπλωμένο χάλκινο σωλήνα, που στο ένα άκρο του έχει σχήμα καμπάνας και στο άλλο επιστόμιο, σε σχήμα φλιτζανιού. Αντί για τα κλειδιά που βρίσκουμε στα περισσότερα πνευστά, στο τρομπόνι, το μήκος του σωλήνα (άρα και το ύψος των ήχων που παράγει) αυξομειώνεται με την κίνηση ενός τμήματός του μέσα σ’ ένα άλλο. Ο μουσικός σε αναλογία με τα έγχορδα χωρίς τάστα, πρέπει να καταλάβει με το αυτί τη σωστή θέση του σωλήνα, για το σωστό τονικό ύψος. Οι θέσεις του σωλήνα είναι επτά και οι φθόγγοι προκύπτουν από την κατάλληλη θέση και πίεση των χειλιών του μουσικού. Ο ήχος του οργάνου είναι βαθύς, αλλά λαμπερός και η χροιά του μπορεί να αλλάξει με τη βοήθεια σουρντίνας.

Αρχηγός της οικογένειας των χάλκινων (brass) είναι χωρίς αμφιβολία η τρομπέτα. Η ιστορία της χάνεται στα βάθη των αιώνων. Το κέρας με τις δύο οπές στις δυο του άκρες σύντομα έδωσε τη θέση του στο ξύλο και αυτό στο μέταλλο. Το συναντάμε σαν σάλπιγγα στην αρχαία Ελλάδα, σαν τούμπα στους Ρωμαίους. Γύρω στα 1830 καθιερώνεται η τρομπέτα με τρία πιστόνια, που χρησιμοποιούμε και σήμερα, και η οποία μπορεί να αποδώσει όλη τη χρωματική σκάλα αλλά και τρίλιες, που την εποχή μπαρόκ παράγονταν μονάχα με ταχύτατες και δυσκολότατες κινήσεις των χειλιών του μουσικού. Στη σύγχρονη τρομπέτα, με τον χάλκινο κυλινδρικό σωλήνα που καταλήγει σε σχήμα καμπάνας, τα τρία πιστόνια αυξομειώνουν το μήκος του, με αποτέλεσμα να παράγονται υψηλότεροι ή χαμηλότεροι φθόγγοι. Αυτοί ρυθμίζονται με ακρίβεια από τη θέση και την πίεση των χειλιών του εκτελεστή πάνω στο επιστόμιο, στην άλλη άκρη του σωλήνα (η θέση και η πίεση των χειλιών είναι σημαντικότατοι παράγοντες σ’ όλα τα χάλκινα πνευστά). Η τρομπέτα ανήκει στα όργανα της συμφωνικής ορχήστρας από πάρα πολλά χρόνια, αλλά είναι δημοφιλέστατο όργανο στο χώρο της τζαζ. Ο ήχος της μπορεί να αλλάξει με τη χρησιμοποίηση της παλάμης, μπροστά στην καμπάνα ή ενός ειδικού «καπέλου» σιωπητήρα (sordino - σουρντίνα) που μπαίνει και προσαρμόζεται στο άνοιγμα.

Κουβανική εκδοχή ενός αφρικανικού τυμπάνου. Tumbadora ονομάζεται μερικές φορές και το Congas.

Όνομα αυτοσχεδιασμού στο μπάσο και στο Conga. Ένας αυτοσχεδιασμός είναι μια ακολουθία ρυθμού επανάληψης.

Όνομα αυτοσχεδιασμού στο μπάσο και στο Conga. Ένας αυτοσχεδιασμός είναι μια ακολουθία ρυθμού επανάληψης.

Χορεύω στο ένα (on one) σημαίνει ότι με τον πρώτο χτύπο γίνεται η αλλαγή κατεύθυνσης του ποδιού. Χορεύεται συνήθως στην Ευρώπη. Η αλλαγή κατεύθυνσης στο 2 (on two) είναι χαρακτηριστικό του Mambo.

Yemaya είναι η μητέρα όλων των παιδιών στην Γη κι αντιπροσωπεύει τη μήτρα σε κάθε είδος ως πηγή της ζωής, της γονιμότητας και της μητρότητας. Στην φύση συμβολίζεται από τα κύματα, έτσι ο χορός της είναι σαν τα κύματα της θάλασσας. Εκπροσωπεύει την διανόηση, την σοφία και την αλλαγή των προτύπων ως την θάλασσα. Ο χορός της Yemaya έρχεται με γέλια και κινήσεις που μιμούνται την θάλασσα, άλλες φορές ήρεμη κι άλλες φορές γυρνάει σαν μία δίνη παρομοιάζοντας την θάλασσα με καταιγίδα.